Τσολάκογλου: ένας Έλληνας ήρωας και πατριώτης... |
Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 συνέβαλε ως αντιστράτηγος και διοικητής του Γ' Σώματος στρατού, επιτυγχάνοντας σπουδαίες νίκες κατά των εχθρικών στρατευμάτων (ειδικά μετά την επίθεση των Ιταλών κατά τη μάχη του Μόραβα).
Πολέμησε με αυταπάρνηση επί έξι μήνες, τόσο τα ιταλικά φασιστικά στρατεύματα, όσο και τα γερμανικά, τιμώντας στο έπακρο το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου. Όμως μετά τη γερμανική επίθεση, τη διείσδυση της Βέρμαχτ στη Θεσσαλονίκη και την υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων από το αλβανικό μέτωπο, ο Τσολάκογλου σωφρόνως έκρινε ότι κάθε περαιτέρω αντίσταση θα ήταν μάταιη.
Προτάσσοντας λοιπόν το εθνικό συμφέρον και λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελληνική κοινωνία δεν θα άντεχε τη συνέχιση της αντιπαράθεσης με μια πολύ υπέρτερη δύναμη, αποφάσισε μαζί με άλλους ανώτερους αξιωματικούς του στρατού τη συνθηκολόγηση, χωρίς έγκριση της προϊσταμένης τους Αρχής. (Και αυτό παρά το ότι στην ειδική σύσκεψη αντιστράτηγων που είχε γίνει στην Αθήνα ένα μήνα πριν φαινόταν αδιάλλακτος και είχε ταχθεί στη συνέχιση του αγώνα με κάθε κόστος.)
Τελικά στις 20 Απριλίου 1941 ο Τσολάκογλου υπέγραψε στο Μέτσοβο πρωτόκολλο ανακωχής με τον διοικητή της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Ες-Ες, υποστράτηγο Γιόζεφ Ντήτριχ. Είχε φροντίσει προηγουμένως να καταργήσει πραξικοπηματικά τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου Ιωάννη Πιτσίκα, αναλαμβάνοντας ο ίδιος να υπογράψει στη θέση του.
Την επομένη, στις 21 Απριλίου, ο Τσολάκογλου υπέγραψε στη Λάρισα την άνευ όρων παράδοση του ελληνικού στρατού στους Γερμανούς, αφού αυτό επέτασσε το "κράτος βίας" που του είχε επιβληθεί.