του Σταύρου Κατσούλη
Μελος της Π.Γ του ΕΠΑΜ
Τι είναι λεκτικές προϋποθέσεις (presuppositions)
Οι λεκτικές προϋποθέσεις, είναι γλωσσικές δομές οι οποίες κάνουν έμμεσες παραδοχές. Για παράδειγμα, κάποιος θα μπορούσε να πει ότι «Δεν θα φάω κρέας ξανά», φράση η οποία σημαίνει ότι μέχρι αυτήν την στιγμή έχω φάει κρέας. Ένας ύπουλος δικηγόρος θα μπορούσε να κάνει το εξής ερώτημα μέσα σε ένα δικαστήριο: «Πότε σταματήσατε να δέρνετε την σύζυγό σας;». Η ερώτηση προφανώς βάζει ως προϋπόθεση, ότι έδερνε την σύζυγό του, άσχετα με το τι έγινε στην πραγματικότητα. Αυτά τα παραδείγματα λεκτικών προϋποθέσεων βέβαια, είναι απλά και διάτρητα, όμως αποτελούν καλά παραδείγματα για να καταλάβει κανείς την αρχή.
Πολύ συχνά πλέον, ακούμε κάποιους να λένε: «Ξέρω ότι η ιδεολογία με την οποία συντάσσομαι είναι η σωστή. Γιατί; Γιατί το νοιώθω στην καρδιά μου». η υποβόσκουσα λεκτική προϋπόθεση εδώ, είναι το ερώτημα «Γιατί;», το οποίο έχει ως σκοπό την συμπλήρωση της ουσίας από τον ακροατή/αναγνώστη. Με την γρήγορη αναφορά και ερώτηση στο «Γιατί;» και την άμεση προώθηση της σκέψης στο θυμικό με την τελευταία πρόταση, είναι αποδεδειγμένο ότι η πρώτη πρόταση θα γίνει αποδεκτή και το ερώτημα «Γιατί;» θα γίνει και δικό μας ερώτημα. Αυτού του τύπου η λεκτική προϋπόθεση είναι πολύ χρήσιμη, όταν κάποιος θέλει να ογηγείσει ή να χειραγωγήσει τον όποιο διάλογο προς μία κατεύθυνση, όπως στην προκειμένη περίπτωση προς το να αναρωτηθεί ο αναγνώστης/ακροατής στο ερώτημα «Γιατί;».
Λεκτικές προϋποθέσεις + λεπτότητα = Ισχύς στον λόγο
Μια λεκτική προϋπόθεση μπορεί να γίνει πολύ πιο ισχυρή στο σκόπιμο αποτέλεσμά της δια μέσου της λεπτότητας, δηλαδή την έντεχνης και ελαφριάς της εισαγωγής στον λόγο. Στην ιδανική περίπτωση, όταν κάποιος βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης, τότε είναι αποδεδειγμένο ότι βρίσκεται σε κατάσταση όπου η υποβολή μπορεί να γίνει πολύ πιο εύκολα. Σε αυτήν την κατάσταση, μια έξυπνα δομημένη λεκτική προϋπόθεση, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να πιστέψει όποιο μήνυμα θέλει ο υποβολέας να εισάγει στην συνείδηση του ακροατή ή αναγνώστη.
Μια γνωστή πολυεθνική αλυσίδα φαστ φουντ, η οποία είναι γνωστή για την χρήση χειραγώγησης και υποβολής στους πιθανόύς πελάτες της, είχε κάποια εποχή το εξής σλόγκαν για ένα από τα προϊόντα της, το οποίο είχε τυπώσει πάνω στην συσκευασία: «Μοναδικό είπατε; Εσείς θα λέγατε ότι είναι απλά νοστιμότατο!» Αυτό το σλόγκαν, είναι και αυτό που θα διαβάσει κάθε πελάτης, λίγο πριν ανοίξει το πακέτο του και σε πρώτο επίπεδο απλά φαίνεται ότι απλά λέει ότι το προιόν τους είναι νοστιμότατο. Αλλά με μια μικρή ανάλυση θα δούμε ότι το σλόγκαν αυτό εμπεριέχει δύο ύπουλες λεκτικές προϋποθέσεις. Η πρώτη εκφράζεται με το ερώτημα «Μοναδικό είπατε;» το οποίο απαντά στην δικιά σας ερώτηση η οποία προφανώς δεν εκφράστηκε. Η δεύτερη, είναι η λεκτική προϋπόθεση ότι ΕΣΕΙΣ, λέτε ότι είναι «απλά νοστιμότατο».
Στην πραγματικότητα, κανένας δεν ισχυρίστηκε ότι το προϊόν είναι μοναδικό (προφανώς δεν είναι) και κανένας δεν πιστεύει ότι είναι τόσο μα τόσο νοστιμότατο. Αυτό που γίνεται εδώ, είναι ότι μια πολυεθνική εταιρεία, μας κάνει ελαφρό υπνωτισμό έτσι ώστε να επανέλθουμε και να αγοράσουμε ξανά το προϊόν τους στο μέλλον.
Οι λεκτικές προϋποθέσεις στον υπνωτισμό.
Οι λεκτικές προϋποθέσεις, είναι ένα σημαντικότατο θεμέλιο στον υπνωτισμό. Πολλοί άνθρωποι που βρίσκονται στο επάγγελμα της χειραγώγησης των μαζών, ισχυρίζονται ότι ο καλύτερος τρόπος ύπνωσης, είναι η μαζική επικοινωνία πολλών διαδοχικών λεκτικών προϋποθέσεων προς τους αποδέκτες σε υψηλούς ρυθμούς. Η γλωσσική δομή που προτιμάται, είναι το «Όσο ισχύει το Α, έτσι ισχύει και το Β» που εκτός του ότι είναι μια δομή που μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε θεματολογία, έχει την κατ εξοχήν δομή που υπάρχει σε κάθε υπνωτική υποβολή. Για παράδειγμα, το γνωστό «Όπως κάθεστε εδώ και αρχίζετε να νοιώθετε πιο χαλαρά, έτσι αρχίζετε να νοιώθετε ότι τα βλέφαρά σας αρχίζουν να κλείνουν και να γίνονται όλο και πιο βαριά κλπ», έχει και αυτό την ίδια γλωσσική δομή που αναφέραμε.
Οι περισσότερες λεκτικές προϋποθέσεις που στοχεύουν στον υπνωτισμό, αρχίζουν με την διαπίστωση κάποιας φανερής ή κοινά αποδεκτής αλήθειας (για παράδειγμα το ότι αυτήν την στιγμή κάθεστε σε μαι καρέκλα) και εντέχνως εισάγουν την εντολή (π.χ. το ότι κλείνουν τα βλέφαρα) η οποία παρ όλο που δεν έχει την λογική αιτίου-αποτελέσματος θα έχει μια μεγάλη πιθανότητα ότι θα εκτελεστεί από τον αποδέκτη.
Παρ όλο που οι πιο αποτελεσματικές λεκτικές προϋποθέσεις σε συνδιασμό με τεχνικές του υπνωτισμού και υποβολής έχουν μεγαλύτερο αποτέλεσμα, όσο πιό κοντά βρίσκονται στην πραγματικότητα, είναι κοινά γνωστό σε όλους όσους ασχολούνται με το θέμα της υπόγειας χειραγώγησης των μαζών και τον ψυχολογικό πόλεμο, ότι όσο αυτές οι τεχνικές εφαρμόζονται, τόσο μεγαλύτερο θα είναι το ποσοστό της μάζας που θα εκτελεί τις εντολές που δέχεται.
Γιατί τα γράφουμε όλα αυτά σήμερα;
Σήμερα, η Ελλάδα είναι πρό των θυρών, να δεχθεί ίσως την μεγαλύτερη μέχρι στιγμής επίθεση ψυχολογικού πολέμου που έχει δεχθεί ποτέ. Η μαζικότητα στην οποία το σύστημα θα απευθυνθεί, θα είναι πρακτικά το σύνολο της κοινωνίας. Η ερώτηση η οποία τίθεται στο δημοψήφισμα, είναι φανερά τέτοια, ώστε να προκληθεί ένας ισχυρότατος αντιπερισπασμός.
Εάν δούμε το δημοψήφισμα ως μια λεκτική προϋπόθεση με στοιχεία υπνωτισμού τότε θα παρατηρήσουμε το εξής: Το ΝΑΙ, που είναι και το πρώτο μέρος του ερωτήματος, είναι το προφανές. Το ΝΑΙ, σημαίνει επίσημη υποδούλωση στα μνημόνια. Το εισαγόμενο όμως, είναι η παγίδα, είναι το ΟΧΙ. Το ΟΧΙ, έχει συνδεθεί από την ίδια την κυβέρνηση με αξιοπρέπεια και άλλα θετικά σύμβολα. Παρ όλ αυτά, εάν κανείς κοιτάξει την ουσία του ερωτήματος, που είναι η αποδοχή ή όχι της πρότασης των δανειστών, αυτό που ΔΕΝ υπάρχει μέσα στο εκφρασμένο δίλημμα είναι ότι το ΟΧΙ σημαίνει την αποδοχή της κατάπτυστης πρότασης της κυβέρνησης.
Αλλά αυτό δεν είναι παρά η επιφάνεια της όλης προσπάθειας χειραγώγησης της κοινωνίας. Είναι γνωστό πλέον, ότι οι δανειστές/τοκογλύφοι, έχουν ανακοινώσει ότι η εποχή του μνημονίου τελείωσε, κι ότι από εδώ και στο εξής, θα υπάρξουν άλλες λύσεις για το πρόβλημα της Ελλάδας. Χαρακτηριστικότατη ήταν η δήλωση αξιωματούχων της ΕΕ, ότι θα «συζητήσουν στο Eurogroup εναλλακτικές για περισσότερη βοήθεια διάσωσης προς την Ελλάδα περιλαμβανομένης και της επιβολής capital controls.»
Παρ όλο που η πρόταση των δανειστών έχει ανακληθεί , ο επιθυμία από μέρος των δανειστών για τις νέες αυτές λύσεις, είναι τόσο μεγάλη που θα κάνουν ότι είναι αναγκαίο για να υπάρξει το πεδίο εφαρμογής αυτών των λύσεων.
Τα συμπεράσματα θα τα αφήσω για εσάς. Προφανώς η απάντηση στο δημοψήφισμα πρέπει να είναι ΟΧΙ. Αλλά όποιος θέλει να βλέπει κάτω από την επιφάνεια θα πρέπει να είναι υποψιασμένος. Αυτό που προκύπτει από την όλη κατάσταση, είναι ότι η πλειοψηφική ψήφος στο ΟΧΙ, είναι η και η επιθυμητή έκβαση του δημοψηφίσματος για το σύστημα. Το ΝΑΙ, είναι απλά η εναλλακτική, που ούτως ή άλλως, είναι η συνέχιση των δικών τους σχεδίων.
Η ψήφος στο ΟΧΙ, δεν θα λύσει οριστικά τα προβλήματά μας. Το σύστημα των τραπεζιτών, του ΔΝΤ και της ΕΕ, θέλει να γυρίσει την σελίδα, και να εισάγει την Ελλάδα σε ένα ιδιότυπο καθεστώς, που θα βρίσκεται και στην ΕΕ, αλλά και κάτω από ιδιαίτερους κανόνες και νομικό πλαίσιο έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμόσουν και πράγματα που σήμερα δεν προβλέπονται από τα καταστατικά και ιδρυτικές διακηρύξεις της ΕΕ., όπως είναι η εισαγωγή ολόκληρης της χώρας σε διπλό νόμισμα. Ένα στο οποίο θα πληρώνονται οι δανειστές (το Ευρώ), και ένα, για να επιβιώνει ο λαός σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας και δυστυχίας.
Όσο ολόκληρο το σύστημα επιμένει ότι η λύση βρίσκεται μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ και του Ευρώ, αυτή δεν μπορεί να υπάρξει. Αλλά ακόμη χειρότερα, ο ψυχολογικός πόλεμος θα συνεχιστεί, μέχρι να τα χάσουμε όλα, μα όλα.
Η λύση σε αυτό το πρόβλημα, είναι η ουσιαστική γνώση και κατανόηση του προβλήματος, η καχυποψία για οποιοδήποτε καθεστώς μιλά για παραμονή μας στην ΕΕ και η έμπρακτη αντίσταση και οργάνωση του Λαού μας, έτσι ώστε ένα ρωμαλέο εθνικοεπελευθερωτικό κίνημα από τα κάτω, να μπορέσει να μας απελευθερώσει από τον ζυγό της υλικής αλλά και πνευματικής δουλείας.